Temisvarska opera
Pod jednim krovom rumunska, mađarska i nemačka kulturna institucija
Zgrada Opera u Temišvaru jedinstvena je u svetu, jer u njoj „stanuju” četiri kulturne institucije: Rumunska nacionalna opera, Narodno pozorište Mihaj Eminesku, Nemačko državno pozorište i Mađarsko državno pozorište Čiki Gergelj. Tako se u toj zgradi Opere izvodi repertoar na tri jezika – rumunskom, mađarskom i nemačkom
Zgrada u kojoj se danas nalazi Nacionalna opera u Temišvaru, na Trgu Pobede, prvo je nosila ime Palata kulture. Počela je da se gradi 1871., a završena je četiri godine kasnije. Koliko je ona bila važna žiteljima ovog grada govori podatak da su angažovana dvojica najpoznatijih arhitekata Evrope za izgradnju ovakvih objekata – bečke arhitekte Herman Helmea i Ferdinand Felner. Bečke arhitekte su izgradile 48 pozorišta i operskih kuća širom Evrope.
Sala u Palati kulture imala je veliko gledalište sa čak 1.200 mesta koje je zauzimalo prostor današnjeg gledališta, pozornice, magacina, administrativnog dela i nekoliko separea za umetnike. U sklopu kompleksa postojala je i koncertna dvorana koja se zvala Reduta kao i hotel Kronprinz Rudolf sa restoranima i nizom simetrično postavljenih prodavnica.
Nažalost, onda su se desila dva velika požara koja su mnogo uništila zgradu građenu u renesansnom stilu. Posle prvog požara, 1880. godine, rekonstrukcija je trajala dve godine. Za obnovu su bila potrebna velika sredstva, pa je vlada ponudila dvadeset loža na prodaju za večnu imovinu sa pravom nasledstva. Kasnije su te lože ipak otkupljene. Tom rekonstrukcijom je zadržan prvobitan oblik zgrade. Sledeći požar desio se 40 godina posle prvog. Rekonstrukcija je poverena poznatom rumunskom arhitekti Duiliu Marcu. Radovi su započeti 1923. godine, a završeni 1927. Prilikom rekonstrukcije originalan stil gradnje zadržan je samo na bočnim stranama fasada. Marcu je u rekonstrukciji glavne fasade primenio rumunski stil brancoveanu. Promenjena je i unutrašnjost objekta tako da je smanjeno gledalište na 686 mesta grupisanih na četiri nivoa: prizemlje, lođa, balkon i galerija. Na scenu su stavljeni štapovi kojima se ručno upravlja, prostor za jamski orkestar, kabine za umetnike… Rađeno je po principu klasične italijanske scene. Freske na kupoli oslikao je Teodor Kirialof sa motivima iz istorije i popularnim bajkama Rumunije. Oslikavanje kupole završeno je 1926. godine. Najveći luster postavljen je 1888. godine. Ima više od 200 sijalica, a težak je 1.200 kilograma.
Žitelji Temišvara svo vreme su želeli da imaju svoju Operu i za to su se borili i – izborili. Od 30. marta 1946. godine počinje da radi Opera u Temišvaru. Za direktora je postavljen sopran Aca de Barbu koji je pored četiri dirigenta, jednog majstora baleta i dva reditelja uspeo da okupi i 45 vokalnih solista, 46 instrumentalista, 60 horista, 19 plesača, 30 scensko tehničkog osoblja, osam koreografa i jednog duvača. Svečani čin prvog predstavljanja bio je 27. aprila 1947. godine čuvenom operom Đuzepe Verdija „Aida”. U narednih deset godina postavljeno je čak 41 opera, opereta i baleta.
Danas akteri u Nacionalnoj operi u Temišvaru pored opera, opereta i baleta izvode i opere za decu. Sezona traje deset meseci, a mesečno se izvede od osam do deset predstava.